Historische torenspits van Kasteel van Horst compleet: Ben Weyts plaatst windvaan

Na meer dan vier jaar prijkt er eindelijk weer een volledige torenspits op het iconische Kasteel van Horst in Holsbeek. Erfgoedorganisatie Herita en aannemer Denys hebben de afgelopen weken de zorgvuldig gerestaureerde torenelementen stap voor stap naar boven gehesen. Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Ben Weyts zette het kroonstuk op het werk door persoonlijk de smeedijzeren windvaan bovenop de toren te plaatsen, een symbolisch moment dat zowel het verleden als de toekomst van dit historische monument eerde.

©foto: Leen Poppe

De restauratie van de torenspits vroeg om precisie en vakmanschap. Volgens Herita-directeur Matthias Francken was het een zorgvuldig proces: “We hebben de afgelopen maanden hard gewerkt om de meer dan 500 jaar oude torenspits opnieuw tot leven te brengen. Ongeveer een kwart van het originele hout hebben we kunnen hergebruiken, terwijl de rest werd vernieuwd. Dankzij deze inspanningen kan de donjon van Horst opnieuw enkele eeuwen weer en wind trotseren.”

De houten onderdelen werden op de binnenkoer van het kasteel in elkaar gezet en vervolgens in fases omhoog gehesen. Het laatste element, een smeedijzeren top met bolcapsule en windvaan, werd op 10 december 2024 geplaatst. Minister Weyts, die zelf de lucht in ging om de windvaan te bevestigen, benadrukte de culturele waarde van het monument: “Dit is niet zomaar een kasteel, het is het kasteel van de rode ridder, een symbool van onze Vlaamse geschiedenis en trots. Met deze restauratie bewaren we niet alleen ons erfgoed, maar geven we het ook door aan toekomstige generaties.”

Herita gaf de restauratie een extra bijzonder tintje door een boodschap achter te laten in de smeedijzeren bol op de torenspits. Deze kleine tijdscapsule richt zich tot toekomstige restaurateurs en geeft een stukje geschiedenis door:

"Na schade die het Kasteel van Horst opliep tijdens een opstand van Maximiliaan van Oostenrijk in 1489, vroeg Heer Lodewijk Pynnock aan timmerman Goirdt de Bubbelere om deze donjon opnieuw op te bouwen met een houten torenspits. In 2024 hebben wij deze spits gerestaureerd en ongeveer een kwart van Goirdts originele timmerwerk kunnen hergebruiken. Vandaag, dinsdag 10 december 2024, plaatsten wij een nieuwe topbekroning op de donjon. We voelen ons bevoorrecht om deze historische plek klaar te stomen voor de toekomst en hopen dat ook volgende generaties hier komen proeven van schoonheid, ambacht en geschiedenis. We wensen jou, collega van de toekomst, evenveel werkplezier, voldoening en trots bij het uitvoeren van nieuwe herstellingswerken."

©foto: Leen Poppe

Naast de tijdscapsule hebben ook bezoekers hun eigen blijvende indruk achtergelaten op het monument. Tijdens het zomerevenement Horst in de steigers graveerden 120 mensen hun naam of boodschap op leistenen voor het dak, waarmee ze zowel symbolisch als financieel bijdroegen aan het restauratieproject. Voor wie zelf een gepersonaliseerde leisteen wil maken, zijn er vanaf nu doe-het-zelf-pakketjes verkrijgbaar in het gemeentehuis van Holsbeek. Minister Weyts waardeert deze betrokkenheid enorm: “Het is fantastisch om te zien hoe mensen zich verbonden voelen met ons erfgoed. Dit is meer dan geschiedenis: het is van ons allemaal.”

Hoewel de torenspits nu compleet is, gaat de restauratie van het Kasteel van Horst verder. Herita werkt nog tot 2027 aan de volledige cascorestauratie. De ronde toren staat als volgende op de planning, samen met andere essentiële werken, zoals de historische interieurschilderingen, stucplafonds, de kapel en het trappenhuis. Ook de kaaimuur krijgt een broodnodige opknapbeurt.

De huidige restauratiefasen vertegenwoordigen een investering van €6 miljoen en lopen tot medio 2026. Wie meer wil weten over het project en de voortgang, kan terecht op www.kasteelvanhorst.be.

Met deze uitgebreide restauratie schrijft het Kasteel van Horst een nieuw hoofdstuk in zijn rijke geschiedenis, klaar om generaties lang bewonderd te worden!