Deze erfgoedplekken worden vaccinatiecentra

De mijn van Zolder leverde 62 jaar lang vette steenkool op, bedoeld voor de zware industrie. Het was de laatste steenkoolmijn van de Benelux die op 30 september 1992 de deuren sloot. Op zijn hoogtepunt stelde het bijna 10.000 mijnwerkers te werk.

Alle gebouwen kregen een herbestemming. Zo huist in het Ophaalmachinegebouw nu een cultuurcentrum. De voormalige elektriciteitscentrale op de site is nu een evenementenlocatie. De centrale werd opgericht in 1924 door architect Armand Dewandre, de man die ook de cités van Zolder ontwierp. Er zijn twee grote zalen te onderscheiden, ‘Ondergronds’ en ‘Bovengronds’. In de ondergrondse zaal hangen portretten van mijnwerkers en kan je een zwevende tuin bewonderen. De bovengrondse zaal bevat nog de oude meterkasten. Met zijn hoge plafonds en immense glaspartijen is deze zaal gerust indrukwekkend te noemen.

Twee jaar geleden verlieten de laatste negen franciscanen het Minderbroedersklooster in Sint-Truiden. Opgericht in 1226 is het vandaag het oudste minderbroedersklooster van Vlaanderen. De meeste gebouwen zijn van een veel latere datum. De barokke kerk dateert van 1730, maar ondervond net als het klooster veel schade door een bombardement in 1940.

Na je vaccinprik is een bezoek aan het Museum De Mindere in het kloostergebouw absoluut een aanrader. Hier kom je alles te weten over de “patroonheilige van de ecologisten”, zoals ze Franciscus van Assisi in het museum noemen. Het museum bevat niet minder dan 15.000 religieuze voorwerpen uit erfgoedcollecties van in Vlaanderen opgeheven minderbroederskloosters. Elk voorwerp heeft zijn verhaal.

De beschermde koolmijnsite van Beringen krijgt steeds meer vorm als toeristisch recreatief knooppunt. Het is de grootste industriële erfgoedsite van Vlaanderen. Het vaccinatiecentrum is ingericht is de elektriciteitscentrale die nu als eventhal verder door het leven gaat.

De mijn van Beringen levert al sinds 1907 steenkool, hoewel de echte productie pas tegen 1922 op gang kwam. De sluiting in oktober 1989 leidde tot grote protesten.

In het Mijnmuseum vonden de opnames voor de film Marina van Stijn Coninx plaats. Je vindt er verder nog een zwembad, een duikcentrum, klimzaal, een avonturenberg op de voormalige terril en een machtig mountainbikeparcours. Verschillende erfgoedwandelingen doorkruisen de site. Bij Toerisme Beringen (Koolmijnlaan 203) kan je wandeltablets ontlenen met gratis apps als ‘Beringen: de cité’ (5 km) en de ‘Kolenspoor-app’ (5 km). De wandelingen zijn ook geschikt voor kinderen.

Het iconische Kursaal Oostende met zijn grote gebogen ramen aan de kant van de zee werd in 1950 gebouwd. In de jaren negentig werd het beschermd als monument. In de inkomhal zit soullegende Marvin Gaye aan een gouden vleugelpiano. Dat is geen toeval. Gaye gaf in het Kursaal één van zijn meest iconische concerten. De zanger verbleef begin jaren tachtig anderhalf jaar in Oostende om er te herbronnen. Hij schreef er onder meer de cultklassieker Sexual Healing. De videoclip van het nummer werd in het Kursaal opgenomen. Twee jaar later werd hij door zijn vader, een dominee, doodgeschoten tijdens een hoogoplopende ruzie.

We schrijven wel degelijk Sint-Michiels en niet Brugge. Boudewijnpark werd in 1963 opgericht door Michel van Maele, op dat moment de burgemeester van Sint-Michiels, een voorstadje van Brugge. Van Maele was als 25-jarige in 1946 als CVP-burgemeester verkozen in Sint-Michiels, de op dat moment jongste burgemeester van België ooit. Hij slaagde er in om van een landbouwdorp met veel schrale gronden een welvarende gemeente te maken. Boudewijnpark is hij altijd blijven zien als zijn ‘kindje’. Eind jaren ’60 opende het ijsstadion. Het bestaat nog steeds, net als de schutterstoren aan de ingang van het park die bij de opening gekscherend ‘Halletoren van Van Maele’ werd genoemd. Michel Van Maele werd enkele jaren na de fusie met Brugge burgemeester van de West-Vlaamse provinciehoofdstad. Het attractiepark met zijn dolfinarium is ondertussen in handen van een Spaanse groep die gespecialiseerd is in dolfinaria.

Het gehucht Maria-ter-Heide in Brasschaat wordt ook wel Polygoon genoemd. Het groeide in de loop van de 19e eeuw uit tot de woonplaats van militairen die in het Kamp van Brasschaat werkten. De cafés van het gehucht floreerden dankzij de vele soldaten die hier op oefening kwamen.

Het Groot Schietveld was al in 1820 een oefenterrein voor de artillerie. Het Belgische Leger richtte er, niet zo verwonderlijk, een veldartillerieschool in. De eerste jaren verbleven de militairen er nog in strohutten. Het kamp groeide steeds verder uit aan beide kanten van de Bredabaan.

In 1910 werd een groot stuk heide klaargemaakt voor het eerste militaire vliegveld van België. De voorloper van de Belgische Luchtmacht zag er een jaar later al het levenslicht. Sinds 2006 landen er geen militaire vliegtuigen neer. In het weekend beoefenen zweefvliegers hier hun hobby. In verschillende gebouwen rond het vliegveld huist het militair museum Gunfire Brasschaat-WHI waar heel wat militair erfgoed staat opgesteld. Het museum verhuist binnenkort naar een kazerne in Ieper. Het vaccinatiecentrum werd ingericht in een vrijstaande loods op de site.

Het vaccinatiecentrum bevindt zich in een gigantische tent dat op de grote koer achteraan de site werd opgericht. De Zwaan dankt zijn naam aan een 16e -eeuwse herberg die tot eind 19e eeuw op deze plek stond. In 1878 kochten de broeders van Liefde de herberg op om er een school op te richten voor arme kinderen. Amper vijftien jaar later wordt de school verkocht aan de staat die prompt een bouwaanvraag indient om de prachtige herenhuizen uit de 16e eeuw af te breken. In de plaats rijst in 1899 het bakstenen eclectische complex op dat we vandaag zien. Moeilijke jongeren leerden hier in de pas lopen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog namen de Duitsers de lokalen in en na de oorlog werden van collaboratie verdachte jongelui in De Zwaan ondergebracht.

Sinds begin jaren negentig krijgt de creativiteit hier een plek met de Academie voor Beeldende Kunsten. Ook de Jeugddienst van Mol huist in de gebouwen waarvan de voorkant is beschermd als monument.

In 1414 richtte ridder Arnold Van Craeyenhem langs de oude weg van Grobbendonk naar Herentals de priorij Onze-Lieve-Vrouw Ten Troon op. Rondom de ruïne van de augustijnenpriorij werd na de Tweede Wereldoorlog een Britse legerbasis gebouwd. De basis bestond uit een gigantisch tankstation voor troepen die bij een eventuele dreiging uit het Oostblok snel moesten ingezet worden.

Na de Koude Oorlog nam Defensie de site over. Eerst kwam het 97e Bataljon Logistiek en ondertussen huist het 29e Bataljon Logistiek hier. Het is de eerste militaire eenheid die deelnam aan een Open Bedrijvendag. Het Bataljon staat in voor de brandstofbevoorrading van Defensie. In de loop van 2020 werden van hieruit 27 miljoen mondmaskers over het land verdeeld.

Wat we nu als Villa ’t Park kennen, werd in 1851 gebouwd in opdracht van Julien Raeymaeckers (1815 – 1893). De villa in neoclassicistische stijl was twee generaties lang de woning van de familie Raeymaeckers. Octave, de zoon van Julien, was tot aan zijn dood in 1917 burgemeester van Landen.

In 1935 kocht het Ministerie van Oorlog de villa en zijn omliggende domein. De villa werd het officierenlokaal en zou dat 80 jaar lang blijven. Op het domein kwamen werkplaatsen die het vliegveld van Brustem moesten ondersteunen.  Na de Tweede Wereldoorlog werden hier een tijdlang collaborateurs ondergebracht in afwachting van hun proces.

Domein ’t Park werd in 1952 toegewezen aan EMI 22 van de Medische Component van Defensie of Elementen voor Medische Interventie 22. In 2011 werd EMI 22 ontbonden en niet lang nadien kocht de gemeente Landen het domein aan. In de grondig gerenoveerde villa huizen nu de Dienst Vrije Tijd en de Academie Haspengouw.

Inwoners van Zaventem, Wezembeek-Oppem en Kraainem krijgen hun vaccin in de iconische oude vertrekhal van de luchthaven. De hal, die sinds 1994 in onbruik raakte, werd in 2020 volledig gerenoveerd tot evenementenruimte. De restauratie was een technisch huzarenstuk. Gigantische stalen spanten werden van bovenaf in het dak ingepast en de kolommen die het dak dragen werden verstevigd. Zo kon het geelrode cassettenplafond in zijn oorspronkelijke staat worden bewaard, mét de originele lichtarmaturen. Alle ramen werden vervangen door hoogrendementsglas. En ook de monumentale trap werd in ere hersteld. Voor vele mensen zal de Skyhall wellicht aanvoelen als nostalgie.

Het vaccinatiecentrum wordt door Brussels Airport ter beschikking gesteld voor de vaccinatiecampagne van februari tot augustus. Het is het eerste grote “evenement” dat hier doorgaat.