In Gesprek met de Gids: van slagveld tot vrede aan het Museum aan de IJzer

Lees deze week het zesde interview uit onze spannende nieuwe reeks: authentieke verhalen van gidsen, in samenwerking met de enthousiaste studenten Toerisme- en Recreatiemanagement van de Erasmus Hogeschool Brussel. Ontdek elke week de interviews en geheimen van unieke plekken, verteld door gepassioneerde gidsen. Benieuwd naar meer? Mis geen enkel interview en schrijf je in voor onze wekelijkse nieuwsbrief!

Deze week nemen we je mee naar het Museum aan de IJzer in Diksmuide, waar gids Peter Verplancke ons een kijkje achter de schermen geeft. Veel leesplezier!

“Wat ik het allerleukste vind aan mijn job is de interactie met de mensen. Wanneer bezoekers vragen stellen tijdens een rondleiding wordt het altijd leuker. Je kan praten met de bezoeker over hun kennis, of hen nieuwe informatie bijbrengen.” 

De studenten vroegen Peter om zijn favoriete moment als gids. Daar kon hij ook makkelijk op antwoorden, namelijk het moment wanneer mensen staan te wachten op de lift om naar boven te gaan. “Iedereen die hier op bezoek komt, wil heel graag boven op de toren gaan. Net voor dat gebeurt staat iedereen vol anticipatie te wachten.” 

De rondleiding in het Museum aan de IJzer is zo in elkaar gestoken dat ze eerst met de lift naar de IJzer toren gaan om het uitzicht te bewonderen en daarna verder te gaan met de rondleiding zodat je zich goed kunnen concentreren.

Als onze gids een onvergetelijk moment moet kiezen, dan is het een tijdens een begeleide fietstocht. “Dit verhaal is al van een tijdje geleden. Ik ging gidsen op een begeleide fietstocht. We fietsten rond Diksmuide en bezochten een aantal plaatsen die aan de Eerste Wereldoorlog gelinkt zijn. Ik was aan het praten met een dame na de afloop en ze vertelde mij dat ze hier graag nog eens naartoe wilde komen met haar familie. Haar overgrootvader had de Eerste Wereldoorlog ook nog meegemaakt en had ook gevochten aan de IJzer. Als ze samenkwamen tijdens familiebijeenkomsten, vertelde de grootvader er enorm veel verhalen over. De hele familie is teruggekomen om de fietstocht nog eens te beleven samen met de grootvader. Bij elke stop vertelde hij alles wat hij op die plaats had meegemaakt, wat een ongelooflijk moment was. Dat was ook een heel emotioneel moment voor de familie. Jij staat daar dan als de enige die geen familie is, en toch kan jij die speciale en authentieke verhalen horen. Dat is zeker iets wat ik nooit ga vergeten."

“De plek die je hier ziet zit vol met anekdotes en verhalen," legt Peter uit. Voor hij begint met gidsen, geeft hij meer duiding over de plek waar we ons bevinden. Als gids moet je kunnen uitleggen waar je bent en wat de relatie met de locatie is. “Waarom zijn we hier en waarom vertellen wij hier dit verhaal.”

Zo vertelde hij dat de Duitse troepen tijdens de Eerste Wereldoorlog aan de andere kant van de rivier zaten en de Belgische en Franse troepen aan de kant waar wij stonden. Aan de kant van de Duitsers stond er een klooster waar een monstrans in lag. De zusters die daar toen woonden hebben die monstrans onder de grond verstopt voor ze wegvluchten. De oorlog bleef maar duren en het werd steeds kouder. De Duitsers hadden kolen nodig om zich te verwarmen en ze zijn die gaan zoeken in de kelder van het klooster. Ze hebben niet alleen de kolen gevonden, maar ook de Monstrans. Op het moment dat ze de monstrans gevonden hadden was het Kerstmis. Eén van de Duitse soldaten had heimwee en wou terug naar huis, en hij is uit de loopgraven gelopen, heeft de monstrans boven zijn hoofd gehouden en gevraagd om niet meer te schieten.

“Dat kan je je toch niet inbeelden, dat er iemand in het midden van de oorlog uit de loopgraven komt gelopen en vraagt om te stoppen met schieten.”  En uiteindelijk is er een moment geweest van een aantal dagen dat er niet geschoten werd. Dit duurde tot er een nieuwe officier langskwam omdat die geen idee had wat er daar gebeurde.

“We zijn een museum met een boodschap, niet zomaar een geschiedenis museum.”

Langs de 4 kanten van de ijzertoren staan in 4 verschillende talen nooit meer oorlog. “Het staat daar niet voor niks opgeschreven, dus vandaar dat we het ook telkens meenemen in ons verhaal en dat maakt het anders dan een ander museum. Wij vertellen hier een verhaal dat gaat over oorlog, nooit meer oorlog.” 

Zo vertelde hij dat 15 jaar geleden de oorlog iets heel abstract was, maar nu, 15 jaar later, moet je oorlog niet meer uitleggen. “Vroeger moest ik uitleggen wat een oorlog was, nu weet iedereen dat, het is tastbaar, het is werkelijkheid. Je voelt die aanwezigheid overal."

Iedereen heeft zijn eigen verhaal en we kunnen nooit weten welke bagage iemand met zicht meedraagt. “Iets wat ik doe om een rondleiding interessant te houden, is de woonplaats of ervaringen van mijn bezoekers gebruiken. Ik vertel dan verhalen over hoe hun stad of dorp eruitzag tijdens de oorlog, welk leger vocht in die streek enzoverder. Als een groep eerst een fietstour gedaan heeft naar het museum toe, dan vertel ik hun over de dingen die zich allemaal hebben afgespeeld op de locaties van die fietstocht.”

“Interesse in het onderwerp waarover je praat moet altijd aanwezig zijn in je gidstour. Je moet je kennis op de juiste manier kunnen overbrengen naar je publiek, want dat maakt het interessanter. Je wil die betrokkenheid, de reacties, de vragen. Eigenlijk moet je gigantisch veel kennis hebben om je verhaal op de juiste manier over te brengen.” 

In dit museum vragen ze na elke gidsbeurt feedback. De bezoekers krijgen een evaluatieformulier wanneer ze het museum binnenwandelen. Op dat formulier staan vragen zoals Hoe was de kennis? Hoe was de vredeseducatie? Op die vragen kunnen ze antwoorden met zeer goed, goed, redelijk. Aan de onderkant heb je nog een apart vakje voor opmerkingen.

"Ik vind alle delen van mijn job leuk en interessant", zegt Peter terwijl hij glimlacht. Zijn werk draait om inspiratie, om meer dan alleen geschiedenis. Het is een geschiedenis en een politiek monument. "In de streek staan veel monumenten, maar enkele steken erbovenuit", legt hij uit. "Er zit een boodschap achter die monumenten, en die boodschap weerspiegelt alles wat wij doen. Het is niet zomaar een verhaal dat wij hier vertellen; het is een maatschappelijk relevante boodschap die we willen overbrengen." Zijn passie voor zijn werk is duidelijk, en we zien dat het belangrijker is dan alleen het vertellen van historische feiten.