Kleurrijk terug in de tijd

Tijdens een heerlijk lenteweekend in Limburg bezochten we de oudste stad van België, Tongeren, speciaal om een expo te bezoeken in het Gallo-Romeins museum die al een hele tijd op onze bucketlist stond. ‘De Oudheid in kleur’ toont dat al die prachtige witte marmeren beelden die we allemaal kennen uit musea en geschiedenislessen, vroeger helemaal niet wit waren, maar gekleurd. Say what? Daar wilden wij het fijne van weten. Kijk je even mee?

Iedereen kent ze wel, de bekende witte marmeren beelden uit de oudheid. Prachtige standbeelden, die je niet alleen terugvindt in musea over de hele wereld, maar ook in strips, boeken, …. Mochten de Romeinen in een teletijdmachine stappen en naar onze huidige tijd terugkeren, zouden ze zich rot schrikken als ze al die beelden uit hun tijd terug zien. Die kunstwerken werden vroeger immers verfraaid met de mooiste en bontste kleuren. Het concept van antieke witte beelden heeft zijn oorsprong in de Renaissance en die veronderstelling wordt tot op vandaag nog steeds levendig gehouden.

Maar …. Het Gallo-Romeins Museum to the rescue om ons de waarheid én al die prachtige kleurrijke beelden in hun oude glorie te laten zien.

Even voor de duidelijkheid, de prachtige kunstwerken die in de expo te zien zijn, zijn uiteraard geen teruggevonden of opgegraven beelden die al hun kleuren nog behouden hadden. Het gaat hier wel degelijk om reconstructies van klassieke beelden. 

Dr. Vinzenz Brinkman, een conservator uit Frankfurt heeft er zijn missie van gemaakt om hier grondig onderzoek naar te leveren en pareltjes af te leveren. De expo was trouwens eerst te zien in het Metropolitan Museum of Art in New York, en nu dus gewoonweg in Tongeren. 
Hoe zot is dat?

Gewapend met een audiogids starten we de expo met een video-installatie. Daar ontdekken we direct hoe vaak we al die witmarmeren beelden echt overal tegenkomen: in musea, tuinen, strips en films. De zaal verder toont beelden van de bekendste marmergroeve nabij Carrara in Italië.

Nu we marmer hebben, kunnen we echt van start gaan. In de volgende zalen wordt er op een boeiende manier uitgelegd hoe een beeld nu precies tevoorschijn komt uit een stuk marmer. Niet vanzelf uiteraard, want daar zijn immers flink wat gereedschappen, techniek (én creativiteit ?) voor nodig.  Niet alleen zorgt de audiogids voor een boeiende uitleg, ook de computerschermen met spelletjes leggen de materie op kindermaat uit.

Nu we weten hoe het beeld gevormd wordt, is het tijd om te gaan kleuren. Maar … zo simpel als geel, blauw en rood is het niet. Al eens gehoord van loodwit, Egyptisch blauw, karmozijnrood, amarant of malachiet? Er zijn zoveel meer kleuren dan je denkt! 

En uiteraard konden ze niet vroeger even de doe-het-zelfwinkel binnenstappen en de verfmachine de perfecte kleur laten mengen. Het ene kleur was al gemakkelijker te maken dan het andere, en dus waren bepaalde kleuren enkel maar beschikbaar voor hele rijke mensen; purper bijvoorbeeld.

Na de introductie over beeldhouwen en kleuren mengen, zijn we helemaal klaar voor het echte werk: de beelden aanschouwen. Via de binnenplaats van een oude Griekse woning, zien we het eerste beeld van een jonge vrouw in pastelkleuren, echt prachtig!
En dan zijn we uiteraard vertrokken. Terwijl wij ons vergapen aan de prachtige kleurrijke beelden (en hun evenbeeld in wit marmer), trekt de dochter zich terug in het creatief atelier. Op een witmarmeren tabletje kunnen kinderen met verschillende mallen aan de slag gaan, om een mooie Romeinse onderzetter te creëren. Misschien een ideetje voor Moederdag ??

De expo eindigt met een paar prachtige bronzen beelden, één van de hoogtepunten van de tentoonstelling. Ook die bronzen beelden werden ‘gekleurd’ met edelstenen, koper en zilver. Prachtig zijn ze!

Lunchen doen we het mooi aangeklede Museumcafé, compleet met Romeinse vaandels. Na heerlijke garnaalkroketjes en een flinke portie Limburgse gastvrijheid zijn wij helemaal klaar voor het andere deel van het Gallo-Romeins museum: de permanente collectie.

Want – insert schaamrood op de wangen – dit is de eerste keer dat we dit museum bezoeken. Hoog tijd dus om daar verandering in te brengen :-)

De permanente collectie toont het verhaal van de mensen in onze regio, van de prehistorie tot het einde van de Romeinse tijd.
Van de Neanderthalers, de eerste boeren, Kelten, Gallo-Romeinen en Germanen: allemaal lieten ze hier hun sporen na.
Het eerste deel neemt ons mee naar de tijd van de ‘oermensen’. Ook hier is er een audiogids voor volwassenen én kinderen; en een zoekboekje met leuke opdrachten voor de kinderen.

De dochter, die nu halverwege het eerste middelbaar is en er intussen al heel wat geschiedenislessen over de prehistorie op heeft zitten, vindt het zalig om al die lessen nu in levende lijve nu te mogen zien. Van de tenten met dierenhuiden, gereedschappen uit vuursteen en kledij uit die tijd: alles wordt uitgebreid en enthousiast bekeken.

We moeten het trouwens ook nog eens hebben over het museumgebouw zelf: wat een prachtige museumzalen, waar alles overzichtelijk en helemaal mee met de tijd is uitgestald!

In de zaal van de boeren leren we bij over de overgang van jager-verzamelaar naar landbouwers. Ook hier is er weer van alles te beleven en kunnen we zelf aan de slag om granen te malen. En ik kan aan de lijve ondervinden hoe zwaar een maliënkolder nu echt weegt.
Een boeiende zaal vol verschillende artefacten en gereedschappen, met onder andere een mooie uitleg over ruilhandel en het ontstaan van klassen. Heel boeiend!

Maar eindigen doen we uiteraard bij de Romeinen. Het heet hier niet voor niets het Gallo-Romeins museum, toch? In de Romeinse zaal zijn er een paar fantastische replica’s van Romeinse bouwwerken, wordt de vloerverwarming uitgelegd, kan je over een mozaïekvloer lopen, een toga aantrekken, en nog veel meer. De dochter vergaapt zich aan de gouden juwelen van die tijd, terwijl we de echtgenoot (ik geef toe: een beetje een nerd die van geschiedenis houdt ? ) bijna niet meer mee naar huis krijgen.

Conclusie: WAT een TOPMUSEUM! Dikke dikke aanrader voor iedereen, zeker ook voor kinderen en voor geschiedenisfanaten.
Een museum dat zeker in onze top tien van musea in Vlaanderen staat!

Het Gallo-Romeins Museum ligt in het hart van de stad, in de schaduw van de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek. Parkeren in het hart van de stad kan wat moeilijk zijn op week- en zaterdagen, dus check vooraf even de verschillende betaalparkings in de stad of gratis randparking.

Het museum is steeds open van dinsdag tot en met zondag (en ook op maandag indien het een feestdag is).
In weekends en schoolvakanties is er ook vaak ook nog iets extra te beleven voor kinderen. Check zeker vooraf even de agenda van het museum.

Wist je trouwens dat er nog veel meer te beleven valt in Tongeren? Reporter Katrien trok met haar drie tieners al eens een weekend richting Tongeren en schreef er hier een uitgebreid stuk over.

> Website Gallo-Romeins Museum